Etapy rozwoju jąkania u dzieci
W kontekście ogólnego rozwoju dzieci termin rozwój traktujemy jako długotrwały proces obejmujący sferę: fizyczną, intelektualną, społeczną, emocjonalną o także rozwój podwalin osobowości i moralności. Fazy rozwojowe u zdrowych dzieci przebiegają w zbliżonym okresie i w podobnej kolejności. Rozwój płynnej mowy również w ten proces jest włączony. Zależy od kompetencji motorycznych, poznawczych oraz od czynników środowiskowych takich jak np. wymagania stawiane przez otoczenie. W sytuacji zaistnienia sprzężonych czynników – predyspozycje oraz zagrażający konflikt emocjonalny (Szamburski, 1996) mogą nasilić objawy niepłynności a w efekcie, po włączeniu objawów wtórnych, utrwalić się w postaci jąkania.
Słuszne jest wydzielenie faz jąkania. Przyjęta w pracy klasyfikacja obejmuje trzy fazy jąkania: wczesną niepłynność, jąkanie na pograniczu oraz uporczywe jąkanie [Stewart, Turnbull 1996 za Kostecką 2000]. Korzystając z metafory góry lodowej w obrazowaniu objawów jąkania na rysunku umieszczonym poniżej widzimy odniesienie metafory do niepłynnego mówienia dziecka. Metaforę tą jako pierwszy zastosował Józef Sheehan [1970; 1975; 1979].
Objawy dziecka na wczesnym etapie niepłynności prawie w całości są widoczne dla otoczenia. Na tym etapie będą to powtórzenia np. po-po-po-podaj mi pieska. W fazie na pograniczu jąkania obraz ulega zmianie – część niewidoczna, podwodna powiększa się.
W obrazie jąkania uporczywego góra w większości znajduje się pod powierzchnią wody. Dla rozmówcy obserwowalny jest jedynie niewielki zakres tego co doświadcza jąkające się dziecko. [Kostecka, 2000].
Etapy rozwoju jąkania u dzieci